A asistencia letrada en sede policial é un dos dereitos básicos de toda persoa detida, e como avogada que realiza gardas para prestar esa asistencia, polo menos unha vez ao trimestre defendo a detidos na Comisaría de Policía ou no Cuartel da Garda Civil. As gardas adoitan ser días de traballo moi apresurado que hai que comezar coa batería do móbil cargada ao máximo. Desde pola mañá cedo poden chamar desde as dependencias policiais e hai que estar esperta para tratar de obter a máxima información posible desde o segundo un: que motivou a detención do noso cliente, cando o detiveron, etc. Se nos citan para varias horas despois, preguntar a razón dese retraso e solicitar que a declaración se efectúe canto antes.
En relación co tempo, os letrados temos a obriga de acudir coa maior urxencia posible desde o aviso, pero se nos resulta imposible desprazarnos de maneira inmediata, dispoñemos dun tempo máximo de ata 3 horas para comparecer na Comisaría ou no Cuartel.
El abogado designado acudirá al centro de detención con la máxima premura, siempre dentro del plazo máximo de tres horas desde la recepción del encargo.
Art. 520 Lei Axuizamento Criminal
I. DEREITO A EXAMINAR AS ACTUACIÓNS
Antes da entrevista co detido e a toma da declaración, os letrados temos dereito a examinar a copia de todas as actuacións realizadas ata ese momento.
Toda persona a quien se atribuya un hecho punible podrá ejercitar el derecho de defensa, interviniendo en las actuaciones, desde que se le comunique su existencia, haya sido objeto de detención o de cualquier otra medida cautelar o se haya acordado su procesamiento, a cuyo efecto se le instruirá, sin demora injustificada, de los siguientes derechos:
…b) Derecho a examinar las actuaciones con la debida antelación para salvaguardar el derecho de defensa y en todo caso, con anterioridad a que se le tome declaración…
Art. 118.1 Lei Axuizamento Criminal, aplicable a calquera persoa investigada, non só detidos.
Toda persona detenida o presa será informada por escrito, en un lenguaje sencillo y accesible, en una lengua que comprenda y de forma inmediata, de los hechos que se le atribuyan y las razones motivadoras de su privación de libertad, así como de los derechos que le asisten y especialmente de los siguientes:
d) Derecho a acceder a los elementos de las actuaciones que sean esenciales para impugnar la legalidad de la detención o privación de libertad.
Art. 520.2 Lei Axuizamento Criminal, artigo máis específico sobre ese dereito especial da persoa detida.
Só en supostos de detidos incomunicados, a persoa pode ser privada do dereito de acceder ás actuación (salvo os elementos esenciais para poder impugnar a legalidade da detención) ou do dereito de entrevistarse reservadamente coa súa avogada, entre outros.
1. En los supuestos del artículo 509, el detenido o preso podrá ser privado de los siguientes derechos si así lo justifican las circunstancias del caso:
a) Designar un abogado de su confianza.
b) Comunicarse con todas o alguna de las personas con las que tenga derecho a hacerlo, salvo con la autoridad judicial, el Ministerio Fiscal y el Médico Forense.
c) Entrevistarse reservadamente con su abogado.
d) Acceder él o su abogado a las actuaciones, salvo a los elementos esenciales para poder impugnar la legalidad de la detención.
Art. 527 Lei Axuizamento Criminal, artigo aplicable aos detidos incomunicados.
Polo tanto, a excepción do suposto anterior, cando non se permita o exame do atestado completo hai que deixar constancia na dilixencia de declaración policial que se formula protesto por vulneración do dereito ao acceso completo ao expediente, e que, por tal motivo, o detido non vai declarar.
Outra opción sería solicitar o famoso habeas corpus por entender que a detención é ilegal, co fin de que se proceda a inmediata posta a disposición xudicial da persoa detida.
II. ENTREVISTA RESERVADA CO DETIDO
Como adiantamos no punto anterior, outro dos dereitos da persoa detida é a entrevistarse reservadamente coa súa letrada antes da declaración. Deste xeito, poderemos informar ao cliente do delito polo que foi detido ou está sendo investigado e contrastar coa súa versión os datos que constan no atestado, por se fose necesario aclarar algún extremo na declaración. Con todo, o máis importante da entrevista reservada coa persoa detida é explicarlle a posibilidade de acollerse ao seu dereito a non declarar e de non prestar o seu consentimento á práctica de determinadas dilixencias (como a entrega de mostras de ADN).
III. DECLARACIÓN EN DEPENDENCIAS POLICIAIS
O primeiro que teñen que facer os axentes de Policía e Garda Civil é ler ao detido os seus dereitos de forma que lle resulte comprensible (no caso de que a persoa detida sexa estranxeira e non entenda ben o idioma, debe ser asistido por un intérprete).
Un dos dereitos do detido é o dereito constitucional a non declarar, e acollerse a ese dereito xamais debe prexudicalo.
Na maioría de casos, o mellor é non declarar en dependencias policiais, pois salvo en supostos de erro evidente na detención (por traer causa dunha confusión de identidades, por exemplo) o detido terá que declarar como investigado diante do xuíz instrutor. Por tal motivo, declarar previamente non supón ningún beneficio e o único que pode provocar e que a declaración policial se converta nun lastre a medida que o procedemento avance, correndo un grave risco de caer en contradicións.
Asimismo, todos tienen derecho al Juez ordinario predeterminado por la ley, a la defensa y a la asistencia de letrado, a ser informados de la acusación formulada contra ellos, a un proceso público sin dilaciones indebidas y con todas las garantías, a utilizar los medios de prueba pertinentes para su defensa, a no declarar contra sí mismos, a no confesarse culpables y a la presunción de inocencia…
Art.24.2 Constitución Española
Toda persona detenida o presa será informada por escrito, en un lenguaje sencillo y accesible, en una lengua que comprenda y de forma inmediata, de los hechos que se le atribuyan y las razones motivadoras de su privación de libertad, así como de los derechos que le asisten y especialmente de los siguientes:
a) Derecho a guardar silencio no declarando si no quiere, a no contestar alguna o algunas de las preguntas que le formulen, o a manifestar que sólo declarará ante el juez.
b) Derecho a no declarar contra sí mismo y a no confesarse culpable…
Art. 520.2 Lei Axuizamento Criminal
Ao rematar a declaración, se o cliente segue detido, pasará a disposición xudicial nese momento ou ao día seguinte (se a detención se prolonga máis do debido, podemos solicitar o habeas corpus. Se queda en liberdade pero abren un procedemento xudicial na súa contra, poden pasar meses ata que teña que declarar diante do xuíz instrutor, pero sobre esa declaración xudicial falaremos en próximas publicacións…
IV. CONCLUSIÓNS
Lembra que o detido ten dereito a asistencia letrada xa en dependencias policiais, a entrevistarse reservadamente co seu avogado, que poderá examinar as actuacións antes da declaración, e dereito a non declarar, o máis recomendable na maioría de casos, pois posteriormente terá que declarar ante o xuíz instrutor e así evítase caer en contradicións.
Comments are closed